Op 31 januari j.l. is oud-bondspresident Richard von Weizsäcker op 94- jarige leeftijd overleden.
Nederland leerde hem pas goed kennen in de eerste jaren van zijn presidentschap vanaf 1985.
Als burgemeester van Berlijn had hijzelf echter al in 1982 een uitvoerig bezoek gebracht aan Amsterdam bij gelegenheid van de manifestatie: Berlijn-Amsterdam, 1920-1940, wisselwerkingen, een initiatief van toenmalig directeur van het Goethe Institut in Amsterdam: Kathinka Dittrich. Dit initiatief nam al heel snel bijna astronomische vormen aan door de wel zeer ongebruikelijke en intensieve samenwerking tussen de samenwerkende Nederlandse kunstinstellingen met hun Berlijnse partners. Het leidde tot een ongekende hoeveelheid persreacties en stromen bezoekers voor de vele, zeer uiteenlopende activiteiten.
Foto Roel Bogaards. V.l.n.r. Richard von Weizsäcker, Wim Polak
Bijzonder grote indruk maakte de toespraak van burgemeester Wim Polak bij gelegenheid van zijn tegenbezoek in de Akademie der Künste in Berlijn, waar in 1983 het tweede deel van de manifestatie: Amsterdam-Berlin, 1920-1940, Wechselwirkungen, geopend werd.
Al in de maand waarin von Weizsäcker zijn beroemd geworden rede uitsprak bij de aanvaarding van het Presidentschap van de Bondsrepubliek, kwam hij voor een staatsbezoek van enkele dagen naar Nederland.
Onderdeel van dat bezoek was een gesprek met scholieren in de Nieuwe Kerk. Ernst Veen, destijds directeur ontving van hem “eine Reisewäcker (met inscriptie) van von Weizsäcker” maar herinnert zich vooral het erudiete staatsmanschap dat bleek uit zijn ideeën over Europa die hij bij die gelegenheid de revue liet passeren.
Die fascinatie voor Europa is gebleven want in 2004 vond op zijn initiatief, nu als ambteloos burger, de eerste Berliner Konferenz plaats, opgezet als een eenmalige gedachtenwisseling over de culturele component van het Europese eenwordingsproces, welke, wegens overdonderend succes, al datzelfde jaar leidde tot de oprichting van A Soul for Europe, het burgerinitiatief waarbij Felix Meritis Foundation als mede initiatiefnemer vanaf het allereerste begin betrokken is.
Foto: von Weizsäcker, Schröder en Barroso, Berliner Konferenz, 2004, Berlijn.
Richard von Weizsäcker woonde tot enige jaren geleden de vergaderingen van de initiatiefnemers bij, tot hij besloot zich uit het openbare leven terug te trekken.
A Soul for Europe is inmiddels uitgegroeid tot een belangrijk ‘civic initiative’, dat in een aantal projecten nauw samenwerkt met het Europees Parlement.
In von Weizsäcker verliezen wij een belangrijk en vooral wijs Europeaan.
Foto: Steve Austen & Hedy d’Ancona, Berliner Konferenz, 2004