Herinneringen aan 40 jaar met Shaffy door Hugo de Greef
Op 40 jaar gebeurt er veel, ontzettend veel. En dan wordt er gezegd: het is alsof het gisteren was. Een slappe boutade. Jawel, maar eentje die – wat mijzelf en Shaffy betreft – waar is. Al die dingen als ze wezenlijk zijn blijven heel dicht bij en zo heeft de tijd er dus amper vat op. Al zijn ze wel af, die dingen, al is het wel voorbij en je bent al lang met wat anders bezig, eigenlijk totaal wat anders. En toch … het is veel minder ‘vroeger’ dan de jaartallen doen vermoeden. Er is geen nostalgie, er is amper een ‘toen’. Er is geen verlangen omdat het toen beter was en dus ook niet een trachten om dat nog eens mee te maken. Verre van! Vooral wil je dat alles niet terug, vooral moet het voorbij zijn.
En dan krijgt het zijn ware proporties en kan het belang geduid worden. Individueel of iets meer. Het belang als beweging, een trend, een richting, ….!
Shaffy heeft voor mij veel van dat alles.
© Michiel Hendryckx
Zeker lijkt het mij nog alsof het gisteren was. Misschien wel omdat ik nog heel regelmatig rondloop in dat gebouw aan de Keizersgracht. Meestal om te vergaderen met de collega bestuursleden van de stichting Felix Meritis. Maar niet uitsluitend! Ik blijf mijn gading vinden in samenwerkingen rond Europese thema’s vanuit Brussel met Berlijn en dus dan ook met Amsterdam, Felix Meritis.
Ook al omdat als Nederland in die zeventiger, tachtiger jaren een Europese culturele betekenis had dat vooral via Shaffy cultureel werd ingevuld. Zonder té sneu te willen zijn: een betekenis die Nederland nu lijkt verloren te hebben. Haast niets lijkt nog op wat toen internationaal de relevantie was. Een te koesteren uitzondering daar gelaten.
Is er dan wel iets ‘gisteren’? Wat is er dan voorbij? Even doordenken! En dan stel ik voor mezelf vast dat er zovele periodes Shaffy & Felix waren dat er eigenlijk één doorlopende lijn is. Ik was daar in de voorbije 40 jaar wel haast omzeggens altijd wel. Eigenlijk een holderdebolderverhaal.
Er was inderdaad die eerste golf met die dagen toen we er met Radeis het eerste werk presenteerden. Radeis kreeg er zijn ‘internationale’ toets. En weet wat dit betekent voor het hele Vlaamse landschap van nu, met zijn internationale dagelijkse evidentie: Radeis opende de weg. Zij waren de eersten. En wat later toen Anne Teresa De Keersmaeker er haar Fase danste in de Shaffyzaal en zo haar haast permanente aanwezigheid op de vele Nederlandse plateaus begon. Toen stopte dat ook, toen Nederland dit wereldtalent dat voor het eerst haar neus buiten de deur stak in Shaffy niet meer uitnodigde. Maar ik ging er toen ook naar vele voorstellingen kijken. Omdat ik wel wat wou programmeren voor mijn Brussel’s Kaaitheater was Amsterdam ‘prospectiegebied’. Al liep ik toen meer de deur plat bij het Mickery theater en ging ik vooral met Ritsaert ten Cate’s werk aan de slag in Brussel. Met onder meer een ontmoeting voor het leven met The Wooster Group als gevolg. Shaffy bracht mij bij Nederland, bij Amsterdam. Bij toneelgroep Amsterdam, bij de Toneelschuur, bij de Rotterdamse Schouwburg … !
In Shaffy kwam dan wel het hele verhaal van Discordia met Brussel en het Kaaitheater tot stand. Vanaf een moment, al in de jaren tachtig, werden ze huisartiesten en spendeerde ik dagen en dagen met hen in Shaffy, in het Kremlin!
Onderweg werd ik ook deel van het eerste directieteam van Felix Meritis en ging zelf de boel even programmeren. Tussendoor produceerde ik er de merkwaardige dansfilm van Steve Paxton en Walter Verdin ‘Goldberg Variations’. Een referentiewerk in de hedendaagse dans. Wat later nog kon ik er een cursus opzetten in de Amsterdam Summer University. Om nu te belanden bij de Raad van toezicht en binnen nogal wat Europese projecten.
Zo bij elkaar is het nogal wat. Veertig jaar, man! Ontzettend veel, inderdaad. Alles alsof het gisteren was? Echt waar!